Prachtbijen zijn er in een verbazingwekkende reeks vormen en kleuren. Zo zijn er de grote matzwarte en gele Eulaema, de felgroene Exaerete die zo lang zijn als je vinger en de schitterende metaalachtige Euglossa in glimmend blauw, groen, rood en goud.

Prachtbijen komen alleen voor in Noord -en Zuid Amerika. Er zijn ongeveer 200 verschillende soorten bekend, en elk jaar worden er nieuwe prachtbijsoorten ontdekt. De meest diverse populaties van prachtbijen zijn te vinden

in Costa Rica en Panama, maar ze kunnen worden gevonden van Florida in het noorden tot aan Brazilië in het zuiden. In de Verenigde Staten is er maar één prachtbijsoort bekend. Deze bij, Euglossa vidrissimia, is kort geleden, waarschijnlijk per ongeluk, in de Verenigde Staten geïntroduceerd vanuit Mexico of Centraal Amerika. 

De prachtbijen verzamelen net zoals veel andere bijen, nectar, pollen en hars van planten. Deze minuscule maar sterke vliegers reizen vaak lange afstanden—sommige bijen kunnen meer dan 35 km vliegen in een enkele reis. Dat is echt heel ver als je maar 2.5 cm groot bent.

Eén van de redenen dat prachtbijen zulke uitzonderlijke afstanden afleggen is de eigenaardige leefomgeving van de mannetjesbijen. Mannelijke prachtbijen verzamelen geurstoffen in speciale ruimtes in hun achterpoten. Om precies de goede mix van geurstoffen te krijgen, moeten de mannetjes soms grote afstanden overbruggen. Wetenschappers weten niet zeker waarom de mannetjes deze geurstoffen verzamelen, maar ze denken dat het te maken kan hebben met het aantrekken van vrouwtjes, en dat deze vrouwtjes sterker aangetrokken worden door sommige geurmixen dan anderen.

De mannetjes zijn gemakkelijk te vinden als ze over planten zweven op zoek naar de perfecte geur, en orchideeën hebben een aantal verbazingwekkende aanpassingen die gebruik maken van dit gedrag om te zorgen dat hun bloemen bestoven worden. Deze orchideeën lokken de bijen met de verleidelijke geuren van vanille, kaneel en…rottend vlees. Bah!

Terwijl de bijen in de bloemen kruipen om de parfums te verzamelen, lijmen de orchideeën pakketjes pollen aan de bijen. Deze pakketjes worden pollinaria genoemd. Deze pollinaria zullen de volgende bloem van dezelfde soort bestuiven die door de bij wordt bezocht. Dit is wat in de biologie bekend staat als een mutualisme: zowel de orchidee als de prachtbij hebben baat bij deze interactie. De prachtbij kan het parfum verzamelen dat hem zou kunnen helpen bij het vinden van een vrouwtje, en de orchidee krijgt hulp bij het bestuiven.

Sommige orchideeën zijn helemaal afhankelijk van de prachtbijmannetjes voor de bestuiving en voortplanting, maar de meeste prachtbijen bezoeken meerdere planten om aan hun behoeften te voldoen—niet alleen orchideeën. Desondanks zijn prachtbijen hele belangrijke bestuivers in tropische regenwouden, en wetenschappers werken hard om erachter te komen wat deze bijen nodig hebben om gezond te blijven. Op deze manier helpen ze mee aan het gezond houden van de ecosystemen op het Amerikaanse continent.

Kate Ihle schreef dit verhaal voor Ask a Biologist terwijl ze onderzoek doet naar prachtbijen op het Barro Colorado Eiland in Panama (Centraal-Amerika). Je kunt meer over Dr. Ihle te weten komen in ons Panama Kate verhaal.